Muhacir Müzikolog Sultan Kutay!
Bundan sonra yazılarımda Zoltan Kodaly adını Macarca söylenişiyle “Sultan Kutay” olarak kullanacağım.
Zoltan ve Kodaly sözcükleri “Sultan” ve “Kutay” sözcüklerinin telaffuz farkından kaynaklanan Macar alfabesiyle yazılmış halidir. S harfini Ş olarak okumaktadırlar, Z harfini de S olarak. Oysa Türkçemizde Sultan’ın da Kutay’ın da söylendiği gibi yazılabilme şansı vardır.
Hatta Hungarian dilinde Macar sözcüğünü “Muhacir” olarak telaffuz ettiklerinden yola çıkarak aşağıdaki ifadeyi kullanmakta bir sakınca görmemekteyim.
Muhacir müzikolog Sultan Kutay nazlatma kültürüne dayandırdığı bir metod geliştirdi. Bu kültür bizimle aynı kökten gelmektedir. Kolları sıvarsak biz de aynı dağarcığa sahip olabiliriz, Kutay’ın yöntemini rahatlıkla kullanabiliriz.
Bu yolla halk müziğinin notalama sistemiyle batı müziğinin notlama sistemi arasında yaşanan çatışmayı da ortadan kaldırabiliriz. Çünkü bağlamanın akordu yapılırken La teli Do sesine çekilmektedir. Yani bağlama bir çeşit LA pentatonik dizide bir çalgıdır. Karar sesinin SOL – LA olması (batı müziğindeki gibi yarım sesle karara gitmemesi) onu bu karaktere oturtmaktadır. Bu durum Macar halk çalgılarında da aynen vardı.
Kutay, “Hareketli Do” adını verdiği nota okuma sistemiyle Macar çocuklarını kendi kültüründen koparmadan çok sesli müziğe taşıdı. Batı müziğine katkıda bulunarak bunu yaptı; Muhacir kalarak çağdaş bir ekol yarattı.
Atatürk de bizden bunu istemişti. Darısı başımıza.
*Fatsalı müzik öğretmeni arkadaşımız Mustafa Arı, altı yıldan beri hazırlamakta olduğu yan fülüt metodunu bastırdı. Samsun’da emekliliğini geçiren arkadaşımızı bu çabasından ötürü kutluyorum. Hiç notasız müzik kitabı yazanlara, internetten indirip doktora ve yüksek lisans yapanlara örnek olsun.
*Bu arada Samsun Anadolu Güzel Sanatlar Lisesine bu yıl hiç öğrenci başvurmadığını kendisinden öğrenmiş bulunuyorum. Ne diyeyim?
Artık yoruma gerek kalmayacak kadar her şey ortada. Liselerden resim müzik dersi kaldırılırsa, seneye ilköğretimden de kaldırılacağı, şimdilik ertelendiği duyulursa, bu okullara elbette kimse gitmez.
Bu okulların öğretmenleri de işsiz kalmanın eşiğinde olduklarını anlamıyorlarsa, daha kime anlatabiliriz?
Sevgilerimle
1.10.2005 Mahiye Morgül