MÜZİK EĞİTİMİ ULUSAL VERİ BANKASI: MÜZİK EĞİTİMCİLERİ SİTESİ *

(www.muzikegitimcileri.net)

Doç.Dr. Süleyman Tarman

OMÜ, GSEB, Müzik Eğt.ABD.

* Uluslararası Tarihsel Süreç İçinde Türkiye’de

Müzik Kültürü ve Müzik Müzesi Kongresi Bildirisi,

Bilkent Üniversitesi

29-31 Mayıs 2006, İstanbul.

Özet

İnsanlık,  var oluşundan günümüze kadar çeşitli evrelerden geçmiştir. Sosyo-ekonomik bakımdan bu evreler Tarım (Neolitik) Çağı, Sanayi Çağı ve Bilgi Çağı olarak adlandırılmaktadır.

Tarım Çağı’nda Anadolu topraklarından dünya “Ticaret Yolları” geçmiştir. Sanayi Çağı’na ayak uyduramayan Anadolu, bütün çabalara karşın -o çağın yolu olan- “Demir Yolları”ndan yoksun kalmış ve aradan yüzyıldan fazla zaman geçmesine karşın bu dönüşüm gerçekleştirilememiştir. Bunun bir sonucu olarak da ülkemizin ulaşım problemi halen çözülememiştir. Öyleyse Anadolu insanı, 21. yüzyılın yani Bilgi Çağı’nın yolu olan “İnternet Yolu”ndan yoksun bırakılmamalıdır. Bu konudaki görev sadece devlete değil, eğitimli/eğitimci kişiler olarak bizlere de düşmektedir.

Bilgi toplumuna geçişte ön plana çıkan ihtiyaç, teknoloji ve bunun sonucunda gerekli bilişim altyapısının oluşturulması zorunluluğudur. Bilişimsel bilgi üretimine yönelim, fabrika gibi fiziksel üretim mekânlarının yerini bilgi merkezleri ve ağ ortamlarına bırakmasına yol açmaktadır. Bunun sonucunda da fiziksel emek ihtiyacı giderek azalmakta ve nitelikli çalışana olan ihtiyaç artmaktadır. Bu durumda kuşkusuz eğitim, her zamankinden daha da önem kazanmaktadır. Öyleyse çağdaş eğitimin temel boyutlarından biri olan sanat eğitimi ve sanat eğitiminin de başlıca dallarından biri olan müzik eğitiminin bütün bu gelişmeler dışında kalması düşünülemez. Müzik eğitimi ulusal veri bankası “Müzik Eğitimcileri Sitesi“ bu felsefeden hareketle işe koşulmuştur.

 

GİRİŞ

İnsanlık,  var oluşundan günümüze kadar çeşitli evrelerden geçmiştir. Sosyo-ekonomik bakımdan bu evreler Tarım (Neolitik) Çağı, Sanayi Çağı ve Bilgi Çağı olarak adlandırılmaktadır.

İnsanın yoğun avcılık-toplayıcılıktan üretime, göçebelikten yerleşik yaşama geçtiği, MÖ yaklaşık 10.000 yıl öncesinden başlayan ve "İlk Üretimciliğe Geçiş Evresi" olarak da adlandırılan Neolitik Çağ'ın en önemli özelliği, beslenme sorunlarının çözümüyle gerçekleştirilen büyük bir "devrim" olmasıdır. Neolitik Çağ insanı, bazı bitkileri tarıma almış, birçok hayvanın evcilleştirilmesini gerçekleştirmiş; avcılık yerine hayvancılık, toplayıcılık yerine ise tarım geçmiştir. İnsanoğlu ilk kez bu dönemde, doğa ile ilişkisini kendi lehine çevirmeyi başarmıştır. Üretimle birlikte gelen yerleşik yaşam, köylerin ve giderek de kentlerin kurulmasına yol açmıştır.

18. Yüzyılın ikinci yarısından sonra Avrupa’da yeni ve büyük bir ekonomik ilerleme gerçekleştir: Sanayi Devrimi. Neolitik çağdan buyana tarımın egemenliğinde olan üretim, yerini giderek sanayi ürünlerine bırakır. Makinelerin insan yaşamına girmesiyle birlikte enerji ihtiyacı ortaya çıkar. Sermayeye dayalı bu süreçte dünyanın/ülkenin bir kısmı zenginleşirken diğer kısmı fakirleşmiş, bütün dünyada/ülkede toplumsal huzursuzluklar ve sosyal patlamalar oluşmuştur.

Yirminci yüzyılın son çeyreğinde başlayan, bilgi ve iletişim teknolojilerinin sermayenin yerini aldığı çağ ise Bilgi Çağı olarak adlandırılmaktadır. Bilgi çağına geçiş süreci incelendiği zaman karşımıza çıkan olgu, sanayi toplumunun önde gelenlerinin serbest rekabet ortamında bir adım daha öne geçebilme kaygısıyla yaptıkları sınır tanımaz teknolojik atılımlardır.

Tarım Çağı’nda Anadolu topraklarından dünya “Ticaret Yolları” geçmiştir. Sanayi Çağı’na ayak uyduramayan Anadolu, bütün çabalara karşın -o çağın yolu olan- “Demir Yolları”ndan yoksun kalmış ve aradan yüzyıldan fazla zaman geçmesine karşın bu dönüşüm gerçekleştirilememiştir. Bunun bir sonucu olarak da ülkemizin ulaşım problemi halen çözülememiştir. Öyleyse Anadolu insanı, 21. yüzyılın yani Bilgi Çağı’nın yolu olan “İnternet Yolu”ndan yoksun bırakılmamalıdır.

Bilgi toplumuna geçişte ön plana çıkan ihtiyaç, teknoloji ve bunun sonucunda gerekli bilişim altyapısının oluşturulması zorunluluğudur. Bilişim teknolojisinden yoksunluk, beraberinde bilgi üretim kısırlığına yol açacak ve bu da toplumun gelişmesini engelleyecektir. Sanayi çağı ile bilgi çağı arasındaki önemli bir fark bu noktada daha belirginleşmektedir: Sanayi çağında toplumda tüketim esasken bilgi çağında üretim esastır. Yani -yıllardır ülkemizde yapıldığı gibi- sanayi çağında dışarıdan teknoloji ithal edilmesi yoluyla toplumun teknolojiye adaptesi mümkün iken bilgi çağında bu tamamen ortadan kalkmıştır. Çünkü bilgi çağında ürün tüketildikten sonra dahi bir sonraki üretimde hammaddeyi teşkil etmektedir. Böylece bilgi hem üretimin hem de tüketimin temel girdisi olmaktadır. Bilişimsel bilgi üretimine yönelim, fabrika gibi fiziksel üretim mekânlarının yerini bilgi merkezleri ve ağ ortamlarına bırakmasına yol açmaktadır. Bunun sonucunda da fiziksel emek ihtiyacı giderek azalmakta ve nitelikli çalışana olan ihtiyaç artmaktadır.

Bu durumda kuşkusuz eğitim, her zamankinden daha da önem kazanmaktadır. Öyleyse çağdaş eğitimin temel boyutlarından biri olan sanat eğitimi ve sanat eğitiminin de başlıca dallarından biri olan müzik eğitiminin bütün bu gelişmeler dışında kalması düşünülemez. Müzik eğitimi ulusal veri bankası “Müzik Eğitimcileri Sitesi“ bu felsefeden hareketle işe koşulmuştur.

 

A. MÜZİK EĞİTİMCİLERİ SİTESİ (MES)

11 Ocak 2004 tarihinde müzik eğitimcisi Doç. Dr. Süleyman Tarman tarafından her yaş ve meslek grubundaki insanların, müzik eğitimiyle ilgili ihtiyaç duyabilecekleri her türlü bilgiye internet üzerinden kolayca ulaşabilmelerini sağlamak amacıyla kurulmuştur. MES bu niteliğiyle (Türk) Müzik Eğitimi Ulusal Veri Bankası olarak nitelendirilmelidir. Ocak 2006’da ikinci yılını dolduran bu veri bankası gerek finansman ve gerekse emek bakımından tamamen kişisel çabalarla yürütülmektedir. Sitenin tescilli resmi internet (web) adresi “www.muzikegitimcileri.net”, dili ise Türkçedir. Kurulduğu günden bugüne kadar toplam 46 bin kişi tarafından ziyaret edilmiştir. Sitede yer alan bütün bilimsel araştırmalarda; daha önce bilimsel ve resmi bir ortamda sunulmuş (bildiri vb.) ya da yayınlanmış (makale, kitap vb.) olması ön koşulu aranmaktadır. Bu temel sayıtlıdan hareketle sitede yer verilen bilgilerin güvenilir olduğu sonucuna varılabilir.

MES değişik konulara göre 10 bölüme ayrılmıştır. Bu bölümler ile bunların altında yer alan alt başlıklar aşağıdaki gibidir (sayısal veriler Mart 2006 tarihlidir):

1. Ana Sayfa: Ziyaretçilere sitenin kuruluş amacı ve içeriği şöyle açıklanmaktadır: Bu site müzik eğitimi ile ilgili ihtiyaç duyulabilecek, her türlü bilimsel bilginin yer alacağı ulusal bir veri bankası olarak tasarlanmıştır. Sitede müzik bildirileri, müzik makaleleri, müzik tezleri, müzik eğitimi yayınları, eğitim ve güzel sanatlar fakülteleri, konservatuarlar, Anadolu güzel sanatlar liseleri, eğitim müziği download sayfası, müzik eğitimcileri e-mail grubu, müzik eğitimiyle ilgili duyurular ve bir de "müzik eğitimi online forum sayfası" yer almaktadır. 2005 yılı başından itibaren de Türkiye ve dünyadaki çeşitli şehirlerin görüntüleri ile bazı konser fotoğrafları "Gezelim-Görelim" sayfasına eklenmiştir.

2. Bilimsel Araştırmalar: Bu kategori kendi içinde Bildiriler, Makaleler ve Tezler olmak üzere üç alt başlığa ayrılmıştır ve toplamda 139 bildiri (Bkz. Tablo 1), 26 makale ve 8 tez yer almaktadır.

Tablo 1. Bildirilerin Konulara Göre Dağılımı

 

3. Yayınlar: Ülkemizdeki bütün müzik eğitimi yazarlarının en büyük sorununun, yayınlarını basacak bir yayınevi bulamamaları olduğu kuşku götürmez bir gerçektir. Yayınlarını bastırabilecek kadar şanslı olanlarımız da ya çok komik telif ücretleri almakta, ya çoğu kez hiçbir ücret almaksızın yayınlarını bastırmakta ya da telif ücretini yıllar sonra al(ma)mayı kabul ederek yayınlarını bastırmaktadırlar.  

Başka bir açıdan bakıldığında, kitabının bütün masraflarını üstlenerek kendisi bastıran müzik eğitimi yazarları kitaplarını tanıtamadıkları ve dağıtamadıkları için kitaplar ellerinde kalmakta ya da kitaplarını yüksek komisyonlar karşılığında dağıtımcılara vermektedirler.

İşte “Yayınlar” sayfası, yukarıda sayılan sorunları azaltmak amacıyla siteye konulmuştur. Bu sayfada; yayının adı, yazarı, basım yılı, içeriği, sayfa sayısı, ücreti ve istek bilgileri yer almaktadır. Böylece müzik eğitimiyle ilgili yayınlardan herkesin haberdar olmasına ve bir pazar oluşturulmasına çalışılmaktadır. Mart 2006 tarihinde bu sayfada 87 yayın bulunmaktadır.

4. Üniversiteler: Bu kategori kendi içinde Eğitim Fakülteleri (22), Konservatuarlar (12), Güzel Sanatlar Fakülteleri(17)  ve YÖK (1998) Ders Programı olmak üzere 4 alt başlığa ayrılmıştır. Bu başlıkların her birinde, ülkemizde bulunan yüksek öğretim düzeyindeki mesleki müzik eğitimi kurumlarının isimlerine ve bulunduğu il bilgilerine yer verilmiştir. Ayrıca –gizli linkler sayesinde– herhangi bir ismin üzerine tıklandığında, doğrudan o okulun internet sayfasına bağlanılabilmektedir.

5. Anadolu Güzel Sanatlar Liseleri (AGSL): Bu kategori kendi içinde Bulunduğu İller, Yönetmelik ve Ders Dağıtım Çizelgesi olmak üzere 3 alt başlığa ayrılmıştır.

“Bulunduğu İller” başlığı altında 53 AGSL’nin isim, bulunduğu il ve iletişim bilgilerine yer verilmiştir. Ayrıca yine tıklama ile web sayfası olan okullara doğrudan bağlanılabilmektedir.

“Yönetmelik” başlığı altında 1999 tarihli yönetmeliğe, “Ders Dağıtım Çizelgesi” başlığı altında ise kuruluşundan günümüze kadar ki bütün ders dağıtım çizelgelerine sırasıyla yer verilmiştir.

6. Download: Bu kategori kendi içinde Eşlik (36), Koro (10), Orkestra (1), Piyano (2) ve Çalgı (6) olmak üzere 5 alt başlığa ayrılmıştır.

Eşlik dışındaki bütün alt başlıklarda müzik eğitimcilerinin kendi yaptığı, çeşitli nedenlerle yayınlayamadığı ve kamuoyuyla paylaşmak istediği beste ve düzenlemelerin notalarına yer verilmiştir. Eşlik sayfasında ise çeşitli eğitim müziği şarkılarının ve marşların wav, midi ve MP3 formatlarındaki piyano eşliklerine yer verilmiştir. Bu eşliklerin en büyük özelliği, kayıtta ana melodinin yer almaması ve sadece piyano eşliğinin bulunmasıdır. Böylece müzik eğitimcileri kendi bilgisayarlarına indirdikleri eşlikleri bir CD’ye kaydederek derslerinde ya da konserlerinde kullanabilmektedirler.

“Yarı playback” olarak da adlandırılan bu yöntem sayesinde şarkılar “orijinal piyano eşliğiyle” seslendirilebilmektedir. Hepimizin bildiği gibi okullarımızın çoğunda piyano bulunmamaktadır. Bunun yanı sıra birçok müzik öğretmeni de okul şarkılarına etkin biçimde eşlik yapamamaktadır. Bu bakımdan yarı playback yöntemi,  hem sözü edilen sorunları ortadan kaldıracak,  hem de müzik dersini daha işlevsel hale getirerek öğrencilerin beğeni düzeylerinin artmasına yardımcı olacaktır. 

Burada en temel sorun; eşlik sayfasında şimdilik sadece kişisel uğraşla yapılan eşliklerin yer alıyor olmasıdır.  Ayrıca MES’in kuruluşundan bugüne kadar ziyaretçilerce en fazla indirilen (download edilen) eser de İstiklal Marşı olmuştur ve ayda ortalama 300 kez MES’den başka bir bilgisayara aktarılmıştır. Burada İstiklal Marşı’nın “korosuz” bir kaydının hiçbir yerde bulunmayışına da dikkatlerinizi çekmek isterim.

7. Linkler: Bu kategori kendi içinde Kişiler (160) ve İlgili Siteler (30) olmak üzere iki alt başlığa ayrılmıştır. Kişiler sayfasında, isteyen müzik eğitimcilerinin isim, çalıştığı kurum ve e-mail bilgilerine yer verilmektedir. Bu sayfada yıllar önce kaybettiğiniz bir arkadaşınıza rastlamanız olası. Bunun için MES’e bir mail atarak bilgilerinizi göndermeniz yeterli olacaktır. İlgili Siteler sayfasında ise ziyaretçilere yararlı olabileceği düşünülen müzikle ilgili çeşitli internet sitelerinin isimlerine ve linklerine yer verilmiştir.

8. Duyurular: Bu sayfada ziyaretçilerin müzik eğitimi ile ilgili çeşitli haber ve duyurulardan haberdar olması sağlanmaktadır. Duyurular site yöneticisi tarafından yapılabileceği gibi sitenin “Forum” kısmına üye olan kullanıcılar tarafından da yapılabilmektedir. Böylece bu sayfaya hem merkezden hem de yerel organlardan duyuru eklenebilmektedir. Duyuru konuları arasında; akademik personel arama ilanları, çeşitli kurumların yaptığı sınavlar, konserler, festivaller, sempozyum, panel, yeni yayınlar vb. konular yer almaktadır.

2005 Yaz ayları boyunca MES’in en çok ziyaret edilen sayfası burası olmuştur. Çünkü buradan ülkemizdeki bütün müzik eğitimi kurumlarının giriş/yetenek sınav tarihlerine ve her okulun sınav bilgilerine yer verilmiştir. Forum üyelerinden, bulundukları kurumların sınav tarihleri belli oldukça buradan duyurmaları istenmiş ve bu yolla Türkiye’de yapılan bütün sınavların burada yer alması sağlanmıştır. Yaz ayları boyunca sadece müzikçiler değil, özel yetenek sınavlarıyla ilgilenen herkes siteyi takip etmiştir.

9. Gezelim-Görelim: Bu kategori kendi içinde Türkiye (5), Dünya (12) ve Konserler (25) olmak üzere üç alt başlığa ayrılmış ve ilgili başlıklar altında kendi çekmiş olduğum dijital fotoğraflara yer verilmiştir. Fotoğrafların konusunu, konser ya da toplantı nedeniyle bulunduğum ülke ve şehirlerin görüntüleri ile gençlik etkinlikleri oluşturmaktadır. Bunlara ek olarak bir de “Renkli Atatürk Fotoğrafları” yer almaktadır.

10. Serbest Kürsü (Forum): Başlangıçta, kimsenin üye olmadan kolaylıkla mesaj bırakabileceği, müzik eğitimiyle ilgili konuları ve çeşitli sorunları kamuoyuyla paylaşabileceği bir ortam yaratmak istenilmiştir. Ancak ilerleyen zamanlarda görülmüştür ki iş çığırından çıkmış ve kişisel sataşmalara, çatışmalara dönüşmüştür. Bırakılan mesajlar sitenin saygınlığına gölge düşürmeye başladığı andan itibaren “Serbest Kürsü”, “Forum” haline dönüştürülmüştür.

Forum sayfasının asıl amacı “müzik eğitimi ulusal tartışma ortamının” yaratılmasıdır. Bu yolla üyelerin birbirleriyle deneyimlerini paylaşmaları, bilgi alış-verişinde bulunmaları, meslek yaşamlarında sıkıntı ya da ihtiyaç duydukları şeyleri dile getirmeleri, beğenmedikleri uygulamaları eleştirmeleri, başka bir deyişle “bir müzik eğitimi kamuoyu” oluşturulması planlanmıştır. İstek ve ihtiyaçlar doğrultusunda şu başlıklar oluşturulmuştur.

• Genel Müzik Eğitimi
• İlköğretim Müzik Programı
• AGSL ile İlgili Konular
• Duyurular
• Müzik Dışı Konular
• Çalgı Eğitimi
• Ses/Koro Eğitimi
• Oku, Gül, Bul, Düşün

Mart 2006 tarihinde 350 üyesi bulunan forumun yukarıda sıralanan konuları altında toplam 503 mesaj ve 208 başlık bulunmaktadır. Veritabanı büyüklüğü ise 4.13 MB.dır.

 

B. MES ANKETLERİ VE İSTATİSTİKLERİ

Müzik Eğitimcileri Sitesinde şimdiye dek üç elektronik anket (e-anket)  yapılmıştır. Bu      e-anketlerle ilgili bilgiler aşağıdaki gibidir.

 

1. Anketler

Soru 1: Sizce ilköğretim müzik programında nota öğretimine yer verilmeli midir?

Mayıs 2005 tarihinde, “IP Sınırlaması Yapılmaksızın” bütün ziyaretçilerin soruya verdikleri yanıtların dağılımı Tablo 2.de sunulmuştur.

 

Tablo 2.  Birinci Soruya Verilen Yanıtların Dağılımı

 

Tablo 2.den anlaşılacağı üzere ankete katılanların %81’i, “ilköğretim birinci sınıf öğrencilerine nota öğretilmesine” evet demiştir. 2005 yılının ikinci yarısında Müzik Eğitimi Anabilim Dalları Başkanları’nın Talim ve Terbiye Kurulu (TTK) Başkanı ile Ankara’da yapmış oldukları görüşmede TTK Başkanı, İlköğretim Müzik Programının işlevsel olmadığından söz ederek yeni bir program hazırlanmasını istemişti. Ben de ileride hazırlanacak bir ilköğretim programına ışık tutması bakımından böyle bir anket yapmıştım. Ancak doğrusunu söylemek gerekirse hiç böylesine bir sonuç beklemiyordum. Çünkü inanıyorum ki genel müzik öğretiminde teknik konulardan çok, şarkı söyleme ile beğeni eğitimine yer verilmeli ve daha çok kulaktan öğretim yöntemine başvurulmalıdır.

Soru 2: Yeniden meslek seçme şansınız olsaydı, yine müzik eğitimciliğini seçer miydiniz?

Kasım 2005 tarihinde, “IP Sınırlaması Yapılarak” sadece müzik eğitimcilerine yöneltilen soruya verilen yanıtların dağılımı Tablo 3.de sunulmuştur.

 

Tablo 3. İkinci Soruya Verilen Yanıtların Dağılımı

 

Tablo 3.den anlaşılacağı üzere ankete katılan müzik eğitimcilerinin %74’ü, yeniden meslek seçme şansları olsaydı yine müzik eğitimciliğini seçeceklerini belirtmişlerdir. Buradan -bütün olumsuzluklara karşın- müzik eğitimcilerinin büyük çoğunluğunun mesleğinden memnun olduğu anlaşılmaktadır. Ancak geriye kalan %26’lık kısım da 1/4’e karşılık gelmektedir ki bu rakam azımsanmamalı ve bunun nedenleri de araştırılmalıdır.

 

Soru 3: Yeniden üniversite/lise seçme şansınız olsaydı, yine müzik öğrenimini seçer miydiniz?

Kasım 2005 tarihinde, “IP Sınırlaması Yapılarak” ve düzey gözetmeksizin sadece müzik öğrencilerine yöneltilen soruya verilen yanıtların dağılımı Tablo 4.de sunulmuştur.

 

Tablo 4. Üçüncü Soruya Verilen Yanıtların Dağılımı

 

Tablo 4.den anlaşılacağı üzere ankete katılan müzik öğrencilerinin %76’sı, yeniden üniversite/lise seçme şanları olsaydı yine müzik öğrenimini seçeceklerini belirtmişlerdir. Buradan müzik öğrencilerinin büyük çoğunluğunun müzik öğrenimini seçmiş olmaktan memnun olduğu anlaşılmaktadır. Ancak geriye kalan %24’lük kısım da 1/4’e karşılık gelmektedir ki bu rakam da azımsanmamalı ve bunun nedenleri de araştırılmalıdır.

2. MES İstatistikleri (http://www.muzikegitimcileri.net/stats/)

Müzik Eğitimcileri Sitesinin Nisan 2005-Mart 2006 tarihleri arasındaki bir yıllık trafiğine ilişkin aylık istatistikler Tablo 5. de gösterilmiştir.

 

Tablo 5. Müzik Eğitimcileri Sitesi Aylık İstatistikleri

 

Tablo 5.den anlaşılacağı üzere MES Nisan 2005 ve Mart 2006 tarihleri süresince günde ortalama 318 yeni ziyaretçi tarafından ziyaret edilmiştir. Toplamda ise bir yıl süresince 114.865 kez ziyaret edilmiş, 55.154.190 KB. bilgi alış-verişi olmuş ve 2.058.379 kez tıklanmıştır.

 

SONSÖZ

Sizleri, ürettiğiniz bütün müzik bilimsel/eğitimsel çalışmalarınızı müzik eğitimi ulusal veri bankasında değerlendirmeye davet ediyorum. Bilgimiz paylaştıkça çoğalacaktır.

www.muzikegitimcileri.net      ,      info@muzikegitimcileri.net

 

Kaynakça:

 

www.arkeolog.org/arkeoloji/tarihoncesi/neo.htm

www.muzikegitimcileri.net

www.muzikegitimi.net