TEKNOLOJİ DESTEĞİ İLE ÇOKSESLENDİRİLEN OKUL ŞARKILARININ

 İLKÖĞRETİM İKİNCİ DEVRE ÖĞRENCİLERİNİN ÖĞRENME DÜZEYİNE ETKİLERİ

Dr. Sema Sevinç

Selçuk Ünv. Eğt.Fak.

GSEB-MEABD

 

* Cumhuriyetimizin 80. Yılında Müzik

Sempozyumu, 30-31 Ekim 2003,

İnönü Üniversitesi, Malatya

Bildiriler,s.240-242.

 

İnsan bünyesinin çok değerli bir hazinesi olan ses, müzik üretilen çalgıların en güzeli ve en soylusudur.(Şimşek, 1994).Çocuğun çevresiyle en doğal ve en etkili iletişim aracı olan anadilini etkili biçimde kullanması, kendini konuşma ve davranışları ile sesini kullanarak daha iyi ifade edebilmesi, müzik dersinin bir boyutunu oluşturan şarkı eğitimi yoluyla gerçekleştirebilir.(Uçan, 1994) şarkı eğitimini “ses eğitiminin şarkının tür ve müzik özelliklerine uygun olarak , doğru,güzel ve etkili biçimde söylemeye ilişkin davranışların kazandırıldığı, şarkı öğretimini de kapsayan bir ses eğitimidir.” Şeklinde ifade etmiştir.Yine buna benzer bir yaklaşımla (Töreyin, 1998) şarkı söyleme eğitimini “ilköğretim öncesi eğitimden yüksek öğretim ve daha ileri eğitim düzeyindeki bireylere kadar seçtikleri şarkıyı tür ve yapı özelliklerine göre doğru, etkili ve güzel şarkı söylemeyi sağlayan davranışların kazandırıldığı özellikle genel müzik eğitimi çerçevesinde gerçekleştirilen bir özel alan eğitimidir” şeklinde ifade etmiştir.Şarkı söylemenin en etkin olarak yer aldığı ilköğretimde müzik dersinin temel amacı çocukları güzel ve doğru şarkı söylemeye alıştırmak, dinletmek ve hatta çalgı çalmak şeklinde belirlenebilir. Nitekim (Elmas,1998) ta buna paralel olarak iyi bir müzik ve zevk anlayışını yaratmak için müzik dersinin temel amacının sesleri,kulakları ve zevkleri eğitmek olarak ifade etmiştir. (Arapgirlioğlu, 2003) “çağımızda teknolojinin ulaştığı bu noktada, Türkiye okul öncesinden yüksek öğretime kadar tüm eğitim kurumlarında müzik eğitiminde teknoloji uygulamalarının gerekliliğinin ihtiyaç haline geldiğini belirtmiştir. Buradan yola çıkarak bu araştırmada teknoloji desteği ile çok seslendirilen Türk okul şarkılarının ilk öğretim ikinci devre öğrencilerinde şarkı öğrenme düzeyine etkileri araştırılmıştır. Bu araştırmada öğrencilerin derse karşı aktif katılımları, müzikal yapıların daha rahat anlaşılması, öğrenci konsantrasyonu-dersi derste anlama, öğrencilerin diğer müzik türleri içerisinde okul müziğine ilgileri, çağın gereğine uygun, teknolojinin olanaklarını üst düzeyde kullanabilmesi, öğrencilerin ilgisini çekerek dersi monotonluktan kurtarması, tüm müzik türlerini sınıf ortamına taşıması ve öğrencilere zengin imkanlar sunması bakımından teknolojı destekli çok seslendirilen Türk okul şarkılarının ilköğretim kurumunun her basamağında kullanılması önem taşımaktadır.(Arapgirlioğlu, 2003) Araştırmada kullanılan Türk okul şarkıları Bilgisayar, synthesizer, Midi ve Midi çalgıları, sampler cihazıyla stüdyo ortamı hazırlanmış ve talim terbiye kurulunca onaylanmış ilköğretim 1. ve 2. kademesi okul kitaplarından uzman görüşü alınarak form,biçim, armonik analiz, ritmik ögeler, konu, prozodi ve ölçü bakımından incelenerek, ton makam usul gibi yapılarına göre toplam 20 okul şarkısı şan, kontraşan, ritim, bas, pedal, efekt partileri oluşturulmuş bunun yanısıra Türk müziği çalgı ve ritimleriyle desteklenerek, cakewalk, cubase, nuendo gibi sequencer yazılımlar yardımıyla çok seslendirilmiş ve uygulama için beş tanesi seçilmiştir.(Arapgirlioğlu, 2003)Uygulama için deney ve kontrol gurubu oluşturulmuş, deney ve kontrol gruplarının sayısı 13 olarak belirlenmiştir.Deneysel uygulama süreci haftanın üçüncü günü ve üçüncü ders saati seçilmiştir. Uygulama için sınıf ikiye ayrılmış, deney grubu araştırmacı kontrol grubu ise sınıf öğretmeni tarafından çalıştırılmıştır. Deney grubu ile uygulama haftada bir saatlik müzik dersinde yapılmış, dersin ilk 5-10 dakikasında ses eğitimi uygulamalarına yer verilmiş geri kalan 30 dakikasında ise şarkı öğretimi uygulamalarına yer verilmiştir. Uzman görüşleri alınarak hazırlanan gözlem formu ile araştırmacının kendisi, bir alan uzmanı ve sınıf öğretmeni tarafından deney ve kontrol grubu öğrencileri her şarkı öğretiminden sonra gözleme alınmış ve belirlenen kriterler doğrultusunda değerlendirilmişlerdir.Şarkı öğrenme düzeyi gözlem formu beş aşamalı derecelendirme ölçeği kullanılarak hazırlanmış ve elde edilen veriler ssps bilgisayar programı ile değerlendirilmiştir. Gözlem formunda öğrencilerin kazanması gereken davranışlar;

1-       Şarkıda doğru yerde nefes alma

2-       Şarkıda ezgiyi doğru söyleme

3-       Şarkıyı tartımsal değerlere uyarak söyleme

4-       Şarkıyı nüans özelliklerine uygun söyleme

5-       Şarkının ses sınırlarına uyum sağlama, şeklinde belirlenmiştir.

Aşağıda çizelgelerde deney ve kontrol grubuna ait bulgulara yer verilmiştir.

 

Çizelge 1- Bebek Şarkısında Kazanılan Davranışlara Ait Bulgular

 

Çizelge 2- Taşıtlar Şarkısında Kazanılan Davranışlara Ait Bulgular

 

Çizelge 3- Gemiciler Şarkısında Kazanılan Davranışlara Ait Bulgular

 

Çizelge 4- Dönelim Şarkısında Kazanılan Davranışlara Ait Bulgular

 

Çizelge 5- Sevgi Çiçekleri Şarkısında Kazanılan Davranışlara Ait Bulgular

 

Çizelgelerde yer alan bulgular incelendiğinde ve öğrencilerde kazanılması beklenen davranışlar göz önünde bulundurulduğunda; deney grubunun kontrol grubuna göre daha başarılı oldukları görülmektedir. Teknoloji desteği ile çokseslendirilen okul şarkılarının çocukların ilgi ve beğenisini daha fazla çektiği, defalarca bu şarkıları tekrar etmekten zevk aldıkları tespit edilmiştir.

Sonuç olarak, günümüz koşulları göz önünde bulundurularak çocuk şarkıları değerlendirilmeli ve şarkılara, çocukların sevebileceği alt yapılar oluşturularak aranjeler  yapılmalıdır.

 

KAYNAKLAR

Arapgirlioğlu,H., 2003, Türk Okul Şarkılarının Teknoloji Destekli Çokseslendirilmesine İlişkin Yaklaşımlar, G.Ü. Eğitim Bilimleri Ens. Dok. Tezi, Ankara

Campell, S.P., Kassner, C.S., 1994, Music in Cild Hood, Schimmer Box, Newyork.

Cooksey, J., 1997, Adolescence, Sıngıng Development and National Curricula Design, Professor of Music, University of Utah,  USA

Çevik, S., 1997, Koro Eğitimi ve Yönetimi Teknikleri, Doruk Yayımcılık, Ankara.

Davran, Y., 1997, Şarkı Söyleme Sanatının Öyküsü, Evrensel Müzikevi, Ankara.

Egüz, S., 1991, Ses Eğitimi-1 Temel Konular, Ayyıldız Matbaası A.Ş., Ankara.

Elmas, Y.,  1987, Ses Eğt. Gecikme ve Yarattığı Sorunlar, M.Ü. Fen Bil. Enst. Dok.Tezi, İstanbul.

Karasar, N., 1999, Bilimsel Araştırma Yöntemi, Nobel Yayım Dağıtım Ltd.Şti., Ankara.

Popov, V., 1989, TRT Çocuk ve Gençlik Koroları İçin Eğitim ve Yönetim Semineri Notları, Ankara.

Şimşek, G., 1994, Türkiye’de Müzik Öğretmenliği Eğitiminin 75. Yılına Armağan Özel Sayı, G.Ü.G.E.F Dergisi, Ankara

Uçan, A., 1994, Müzik Eğitimi Temel Kavramlar-İlkeler-Yaklaşımlar,Müzik Ansiklopedisi Yayınları, Ankara.

Töreyin, A. M., 1998, Türkiye Türkçesi Dilbilgisi Yapısının Şan Eğitimi Amaç İlke ve Teknikleri Açısından İncelenmesi, G.Ü. Fen Bilimleri  Ens. Dok. Tezi, Ankara.